Thưa quý vị và các bạn! Dịp giáp Tết Nguyên đán Quý Mão 2023tại những phiên chợ của huyện vùng cao Tùa Chùa, chúng tôi cảm nhận được không khí rộn ràng khác hẳn mỗi phiên chợ hàng tuần. Chợ phiên giáp Tết đông đúc, tấp nập người mua, kẻ bán với những mặt hàng đa dạng, phong phú.

Chợ Tết cuối năm

Tủa Chùa nơi cư trú của 07 dân tộc anh em, đông nhất là người Mông và người Thái, mỗi dân tộc có một bản sắc văn hoá riêng. Vào mùa xuân, những buổi Chợ phiên lại càng tưng bừng sắc thắm hơn bao giờ hết. Trong rất nhiều phiên chợ vùng cao tấp nập ngày xuân, có những phiên chợ vẫn giữ được nhiều nét nguyên sơ như chính thiên nhiên và con người nơi đây. Mùa xuân đến, núi rừng Tủa Chùa bừng nở, các loài hoa đua nhau khoe sắc, màu trắng tinh khôi của hoa mơ, hoa mận, màu đỏ của những cánh hoa đào, người dân khắp các thôn bản rộn rã xuống chợ chào đón một mùa xuân mới và chúc nhau những điều may mắn. Chợ vùng cao vùng Tủa Chùa càng trở lên ý nghĩa hơn vì đó là nơi để mọi người tụ họp, gặp gỡ, trao đổi hàng hoá, gửi gắm tình yêu. Ở huyện Tủa Chùa, ngoài chợ phiên chính tại Trung tâm thị trấn còn có chợ phiên xã Xá Nhè, Tả Sìn Thàng. Phiên chợ những ngày giáp Tết thường đông và tấp nập hơn, sản phẩm bày bán ở đây khá phong phú và đa dạng, nhưng chợ vẫn giữ được nét đặc sắc của những phiên chợ vùng cao.

Hiện nay phiên chợ tại Trung tâm thị trấn Tủa Chùa được họp từ tối thứ Bảy đến hết Chủ nhật hàng tuần; các phiên chợ xã họp từ sáng sớm tới khi nhá nhem tối, đa số là người dân các dân tộc, ở các xã: Mường Báng, Mường Đun, Tủa Thàng, Tả Sìn Thàng, Sính Phình, Xá Nhè... mang hàng hóa và nông sản địa phương xuống chợ Trung tâm thị trấn để trao đổi, mua bán. Bên cạnh đó, khá nhiều người dân, khách du lịch thập phương biết đến chợ phiên Tủa Chùa cũng đến tận nơi để đi chơi chợ và mua sắm hàng hóa.

Dẫn chúng tôi đi thăm chợ phiên ngày xuân tại xã Xá Nhè, ông Quàng Văn Hùng, phó chủ tịch UBND xã Xá Nhè chia sẻ: “Chợ phiên xã Xá Nhè họp vào ngày Mão và ngày Dậu, cứ mỗi phiên chợ thì khu trung tâm lại đông vui, nhộn nhịp, nhưng dịp giáp Tết âm lịch, chợ họp còn đông gấp 3 - 4 lần bình thường vì nhu cầu sắm Tết của người dân tăng cao; cũng vì thế mà bà con các xã trong huyện đều tập trung về đây, mang hàng hóa, vải vóc, trang phục dân tộc, thực phẩm, nông sản... xuống bày bán”.

Mỗi phiên chợ đều được bà con các dân tộc ở huyện Tủa Chùa xem như ngày hội. Ngoài mục đích xuống chợ để mua bán, trao đổi hàng hóa, thì đây cũng là dịp để giao lưu, gặp gỡ và còn là nơi để các chàng trai, cô gái tìm hiểu giao duyên. Những người đã có gia đình, hay các cụ già thì gặp gỡ trao đổi kinh nghiệm trong lao động sản xuất, cũng như trong cuộc sống, mua sắm những vật dụng sinh hoạt trong gia đình. Càng về trưa, chợ càng thêm đông, trên các ngả đường từ các thôn bản thấp thoáng những đôi trai gái hối hả xuống chợ. Chợ đông vui nhộn nhịp, tưng bừng nhất là những ngày sắp bước sang Xuân.

Phiên chợ những ngày giáp Tết có đủ mọi sản vật địa phương cho đến hàng điện tử, điện lạnh, hàng hóa công nghiệp, bánh kẹo… đặc sản không thể thiếu là lợn cắp nách, gà đen và rượu mông pê của đồng bào Mông. Hòa vào dòng người đi chợ phiên, chúng tôi như choáng ngợp bởi màu sắc sặc sỡ, đa dạng của những hàng vải, khăn và trang phục dân tộc tại chợ. Nhiều gian hàng bán trang phục truyền thống dân tộc có những bộ váy thổ cẩm truyền thống thêu tay đủ màu tươi tắn, khiến chị em phụ nữ tụ tập chọn mua khá đông. Chị Thào Thị Dinh, người dân xã Xá Nhè, huyện Tủa Chùa chia sẻ: “Dịp giáp Tết hàng năm bà con dân tộc Mông thường sắm trang phục mới để diện tết, vì thế tôi mang hàng hóa từ nhà ra để bán. Trung bình mỗi chợ phiên giáp Tết thế này tôi bán được trên 10 bộ áo, váy dân tộc Mông, đây đều là những sản phẩm do tôi tự làm để bán vào dịp Tết.

Người dân mang nhiều hàng xuống chợ bán

Điều khiến chúng tôi ấn tượng tại Chợ phiên giáp Tết Tủa Chùa là tuy chợ có mật độ người mua bán khá đông đúc, nhưng bà con trao đổi mua bán hàng hóa với giá cả phải chăng, không nói thách và không đề cao tính thương mại hay lợi nhuận. Dù bán được hay không ai nấy cũng vui vẻ, phấn khởi vì chợ phiên này đối với họ vốn là dịp gặp gỡ, thăm hỏi bà con, bạn bè gần xa sau những ngày lao động mệt nhọc.ChịThào Thị Dùa, người dân xã Xá Nhè, huyện Tủa Chùa cho biết:“Hôm nay phiên chợ cuối năm rồi, tôi tranh thủ việc nhà để đi chơ từ rất sớm, tôi mùa được bộ váy, áo và được gặp nhiều bạn bè đã lâu không gặp, tôi thấy rất vui khi được nói chuyện với mọi người”.

Cuộc sống của người dân vùng cao tuy có phần khó khăn nhưng ở họ vẫn giữ được nét quê chân chất và sự hồn nhiên, vô tư nên phiên chợ cũng vì thế mà trở nên đặc biệt. Cũng chính vì lẽ đó, không gian phiên chợ không chỉ là một không gian mua sắm mà ở đó còn chứa đựng một không gian ngày hội. Những cánh hoa mận, hoa đào nhiều nụ đã bung cánh đua nhau khoe sắc hòa cùng với những sắc màu, sự nhộn nhịp của chợ xuân như cho thấy sự ấm no và hạnh phúc của Nhân dân trước một mùa xuân mới./.