Tủa Chùa là huyện thường xuyên xảy ra tình trạng thiếu nước sinh hoạt, nhất là vào mùa nắng nóng. Điều này khiến đời sống người dân, học sinh gặp nhiều khó khăn, sinh hoạt bị đảo lộn. Tình trạng này đã diễn ra nhiều năm nên người dân mong muốn cần có biện pháp khắc phục dứt điểm.

Năm 2023, sau khi được đầu tư công trình nước sinh hoạt tập trung đã khắc phục được tình trạng thiếu nước kéo dài suốt nhiều năm qua tại thôn Huổi Trẳng.

Thôn Huổi Trẳng, xã Tủa Thàng có gần 500 nhân khẩu. Mặc dù nằm ven sông Đà nhưng tình trạng thiếu nước sinh hoạt kéo dài suốt nhiều năm. Có những năm nắng nóng kéo dài, người dân phải thuê ô tô, xe máy chở nước từ nơi khác về dùng sinh hoạt hàng ngày. Từ năm 2023, thôn Huổi Trẳng được đầu tư công trình nước sinh hoạt mới (công trình cũ được đầu tư năm 2009 đã hư hỏng), góp phần giải quyết tình trạng thiếu nước sinh hoạt cho người dân.

Bà Quàng Thị Cơi, thôn Huổi Trẳng cho biết: Sau nhiều năm vất vả vì thiếu nước sinh hoạt, người dân trong thôn rất vui khi được Nhà nước đầu tư công trình nước sinh hoạt mới. Nước đã về đến tận nhà các hộ dân. Hiện nay đang là mùa nắng nóng nhưng nguồn nước vẫn đảm bảo sử dụng, không lo thiếu.

Thôn Trung Thu và thôn Nhè Sua Háng (xã Trung Thu) có hơn 80 hộ dân, trước đây cũng thường xuyên thiếu nước sinh hoạt ngay cả mùa mưa. Thế nhưng từ năm 2023, cả 2 thôn được đầu tư công trình nước sinh hoạt tập trung đã góp phần giải quyết được vấn đề nước sinh hoạt cho người dân.

Cán bộ Trung tâm Y tế huyện Tủa Chùa hướng dẫn người dân tích trữ và xử lý nước tại hộ gia đình

 Ông Vừ A Phía, Chủ tịch UBND xã Trung Thu cho biết: Trong xã có 8 thôn thì 2 thôn Trung Thu và Nhè Sua Háng thiếu nước sinh hoạt trầm trọng nhất, vì không có nguồn nước. Bà con phải đi xa 1,5 - 2km đến thôn, bản khác chở từng can nước về phục vụ sinh hoạt. Từ khi công trình nước sinh hoạt được đầu tư và bàn giao đưa vào sử dụng, người dân rất vui mừng. Để đảm bảo sự hoạt động ổn định công trình, xã đã giao cho 2 thôn thành lập tổ quản lý, bảo vệ.

Không chỉ quan tâm đầu tư các công trình nước sinh hoạt, thời gian qua huyện Tủa Chùa quan tâm hỗ trợ các bồn, téc nước cho người dân, nhất là ở những nơi khan hiếm nguồn nước, hoặc chưa được đầu tư các công trình nước sinh hoạt. Điển hình, cuối năm 2023, từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, huyện Tủa Chùa đã cấp phát 1.694 téc nhựa chứa nước (dung tích 1.000 lít/téc) cho hộ nghèo, khó khăn về nước sinh hoạt trong toàn huyện.

Thị trấn Tủa Chùa cũng là một trong những điểm thường xuyên xảy ra thiếu nước sinh hoạt trầm trọng phải mang quần áo đi giặt tại các mó nước 

Tuy nhiên, hiện nay trên địa bàn huyện Tủa Chùa vẫn còn nhiều hộ dân, thôn bản thiếu nước sinh hoạt trầm trọng, nhất là vào mùa nắng nóng. Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện, tình trạng thiếu nước sinh hoạt diễn ra ở hầu hết các xã, thị trấn, nhất là tại khu vực thị trấn huyện Tủa Chùa và các xã phía Bắc của huyện (Trung Thu, Lao Xả Phình, Sín Chải, Tả Sìn Thàng, Tả Phìn) đều thiếu nước sinh hoạt từ 1 - 3 tháng trong năm.

Tả Phìn là một trong những xã thiếu nước trầm trọng của huyện Tủa Chùa. Toàn xã có 6/9 thôn, bản thiếu nước sinh hoạt. Người dân phải đi bộ lên đầu nguồn, cách nhà vài kilômét để lấy nước về dùng. Thế nhưng mùa mưa nước đục, mùa nắng suối cạn trơ đáy. Với những hộ gia đình đông người, có khi gùi cả nửa ngày vẫn không đủ nước sinh hoạt.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu nước vào mùa khô tại huyện Tủa Chùa. Đầu tiên là do địa hình núi cao, chia cắt, sông suối có độ dốc lớn, không có khả năng lưu trữ nước. Hơn nữa, Tủa Chùa là vùng đất có địa hình cacxtơ - đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự thiếu hụt nguồn nước nghiêm trọng.

Hiện nay toàn huyện có 113 công trình nước sinh hoạt (111 công trình nước sinh hoạt hợp vệ sinh, 2 công trình nước sạch). Tuy nhiên, hầu hết là công trình cấp nước sinh hoạt tự chảy; nguồn nước không ổn định, thường chỉ giải quyết được một khoảng thời gian trong mùa khô. Việc quản lý vận hành các công trình nước sinh hoạt sau đầu tư cũng chưa được người dân quan tâm, vì vậy nhiều công trình chưa phát huy được hiệu quả.

Theo ông Phạm Quốc Đạt, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tủa Chùa, thiếu nước sinh hoạt đã diễn ra trong nhiều năm qua, thế nhưng đến nay vẫn chưa có giải pháp khắc phục hữu hiệu. Hiện nay, tổng số hộ dân nông thôn trên địa bàn huyện được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 10.358/12.243 hộ (chiếm 84,6%). Tỷ lệ hộ nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh từ công trình cấp nước tập trung chiếm 63,6%. Tỷ lệ hộ nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh từ công trình cấp nước quy mô nhỏ lẻ 21%. Còn tỷ lệ hộ nông thôn sử dụng nước sạch đáp ứng quy chuẩn mới đạt 2,3%.