Tủa Chùa được thiên nhiên ban tặng nhiều cảnh đẹp nên thơ, hùng vĩ với tiết trời mát mẻ ôn hoà, và điều đặc biệt ở mảnh đất vùng cao này còn có những món ăn dễ “đi vào” lòng người, trong đó phải kể đến thịt ba chỉ gác bếp ( ba chỉ hun khói). Món ăn này được coi là biểu tượng ẩm thực, mang đậm hương vị của núi rừng tự nhiên, thưởng thức một lần nhớ mãi không quên.

Thịt ba chỉ hun khói được đem ra phơi nắng nhằm bảo quản được lâu hơn

Thịt ba chỉ gác bếp không phải quá khó để làm, tuy nhiên không phải nơi nào cũng cho ra loại thịt ba chỉ gác bếp thơm ngon theo đúng chuẩn của người vùng cao. Thịt lợn gác bếp phải là lợn dân, thịt tươi, ngon, không quá nhiều mỡ hay quá nạc. Đặc biệt, phải được lấy từ loại lợn đen, được nuôi bằng các loại rau, cám ngô, cám gạo…. Cũng như các loại đặc sản treo gác bếp khác, món thịt ba chỉ gác bếp của Tủa Chùa cũng được chế biến một cách công phu và cẩn thận, đòi hỏi sự cẩn thận và tỉ mỉ trong mọi khâu chế biến nhằm làm ra món đặc sản thơm ngon, độc đáo.Thịt ba chỉ hun khói được lựa chọn từ những con lợn khỏe mạnh sau đó làm sạch và xẻ dọc thành những miếng rộng chừng 3 ngón tay, dài từ 15-20cm. Sau đó được ướp với muối, ớt, gừng, tỏi và đặc biệt là hạt mắc khén, hạt dổi đặc trưng của núi rừng Tây Bắc. Hỗn hợp gia vị được giã nhuyễn để có thể thẩm thấu sâu vào miếng thịt. Để làm cho món đặc sản này mùi thơm, hạt dổi và hạt mắc khén phải được nướng bằng than hoa rồi mới đem dã nhỏ trộn đều với những loại gia vị khác, thoa đều gia vị lên miếng thịt ba chỉ, thường để từ 2 đến 3 tiếng đồng hồ cho thịt ngấm muối, gia vị (sẽ có mùi rất thơm) sau đó xiên vào que và treo lên gác bếp. Khi sấy thịt, thường sấy bằng củi, thời gian xông khói lâu hoặc mau cũng tùy thuộc vào “lưu lượng” khói và độ dày của khổ thịt.

Là món ăn được đồng bào dân tộc dùng quanh năm, thịt ba chỉ gác bếp có thể chế biến thành nhiều kiểu, từ xào, luộc tới nấu, kho…, cho hương vị thơm ngon, riêng biệt. Khác với cách ăn các loại thịt khác, thịt ba chỉ gác bếp được hun khói bảo quản tốt hơn, lâu hơn. Cách ăn cũng khá đơn giản, chỉ cần thái lát rồi đem nướng hay chiên lên. Pha thêm cùng một chút nước chấm hoặc tương ớt, có thể chiên lên và sốt cùng cà chua…

Thịt ba chỉ hun khói sau khi được sơ chế

Có dịp ghé thăm gia đình cô Lù Thị Vọng, cô cho biết: Trước đây cô làm thịt ba chỉ hun khói chủ yếu phục vụ các bữa ăn trong gia đình hoặc mỗi khi có khách đến thăm, nhưng nhận thấy nhu cầu của người dân ngày càng cao, cô đã chuyển sang hình thức buôn bán, cung cấp ra thị trường với số lượng lớn,góp phần ổn định kinh tế gia đình.Hiện nay thịt ba chỉ hun khói trở thành món ăn rất phổ biến mang đậm dấu ấn của dân tộc Tây Bắc,nhận thấy lợi ích mang lại, nên nhiều hộ gia đình trên địa bàn huyện  đã sơ chế trở thành thương hiệu đặc sản vùng cao Tủa Chùa. Các món ăn được chế biến từ thịt ba chỉ hun khói ngon hơn nhiều so với các loại thịt lợn khác, thịt có vị giòn, dai, được hoà quyện với mùi khói lửa của xứ sở vùng cao đã chinh phục cả những vị khách khó tính nhất. Nếu có dịp đến thăm Tủa Chùa đừng quên thưởng thức món thịt ba chỉ hun khói, bên bếp lửa nhà sàn, cùng nhau nâng chén rượu nồng, thưởng thức chè Shan Tuyết cổ thụ và ngắm cảnh sắc của thiên nhiên, chắc chắn sẽ là trải nghiệm rất thú vị.