PHÁT TRIỂN KINH TẾ LÀ NHIỆM VỤ TRUNG TÂM, XÂY DỰNG ĐẢNG LÀ NHIỆM VỤ THEN CHỐT, XÂY DỰNG VĂN HÓA LÀ NỀN TẢNG TINH THẦN CỦA XÃ HỘI
  • Gìn giữ chế tác đàn tính Mường Đun
  • Thời gian đăng: 16/10/2024 05:08:49 PM
  • Bản Hột, xã Mường Đun huyện Tủa Chùa chủ yếu là đồng bào dân tộc Thái sinh sống, trải qua quá trình sinh sống và phát triển, người Thái ở bản Hột vẫn lưu giữ, bảo tồn nhiều nét văn hóa truyền thống. Một trong số đó là nghệ thuật chế tác đàn tính tẩu.

    Tính tẩu hay còn gọi là đàn tính là loại nhạc cụ truyền thống gắn bó không thể tách rời trong sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của dân tộc Thái, là nền tảng, cái hồn trong lễ hội, hát xướng, giao duyên, kết bạn của đồng bào.

    Để có thể làm hoàn chỉnh một cây đàn tính tẩu phải trải qua rất nhiều công đoạn, đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo cũng như kinh nghiệm… của người chế tác.

    Ông Lường Văn Phối, nghệ nhân đàn tính bản Hột, xã Mường Đun chia sẻ: Từ bao đời tiếng đàn tính đã ăn sâu vào ký ức, linh hồn mỗi thành viên trong cộng đồng dân tộc Thái. Để có thể làm một cây đàn tính chuẩn từ kích thước, màu sắc, âm điệu thì cần rất nhiều thời gian.

    Người chế tác đàn tính chủ yếu là người hiểu, yêu thích và biết đánh đàn tính. Muốn làm ra một chiếc đàn tính chuẩn đòi hỏi không chỉ sự khéo léo, tỉ mỉ trong các công đoạn làm đàn mà còn cần thử dây, nghe âm thanh, chỉnh đàn… thì mới tạo ra chiếc đàn tính chuẩn của đồng bào dân tộc Thái.

    Với mỗi thành phần cấu tạo nên cây đàn tính đều cần tỉ mỉ lựa chọn, kết hợp sao cho khi thành phẩm, đánh thử tiếng đàn tính chuẩn nỗi lòng của người chơi đàn, vừa có độ vang, độ trầm bổng khi thì nhẹ nhàng, êm dịu thanh thoát tạo nên các cung bậc khác nhau, bộc lộ được sâu nhất tâm tư tình cảm của người đánh đàn tính tới người nghe.

    Đàn tính được chia làm 6 bộ phận chính: Thân đàn, bầu đàn, con ngựa, dây đàn, mặt đàn, chốt dây.

    Đầu tiên để làm đàn người chế tác sẽ lựa chọn những quả bầu hồ lô già, lấy về cắt bỏ phần trên, bỏ ruột, nạo sạch phần thịt quả để làm bầu đàn. Trong khi phơi, quả bầu đã cắt làm sạch được treo dưới gầm sàn, khô một cách tự nhiên, tránh nắng trực tiếp có thể khiến bầu đàn bị nứt, giòn… ảnh hưởng đến chất lượng khi chế tác.

    Đối với phần thân đàn sẽ được người thợ đo bằng nắm tay (9 nắm tay) có chiều dài trung bình 85cm – 1m, tùy thuộc vào sải tay người sử dụng đàn. Gỗ được sử dụng thường là các loại gỗ mang đặc tính nhẹ, dẻo dai và trơn để khi đánh người chơi dễ vuốt.

    Đây là hai bộ phận lớn cấu tạo nên chiếc đàn tính, thời gian xử lý vật liệu, chờ khô thường kéo dài gần 1 tháng.

    Với các bộ phận còn lại được chế tạo nhanh hơn với các công dụng khác nhau, phần mặt đàn được chế tạo bằng gỗ, cắt mỏng đo vừa mặt của quả bầu, con ngựa được đặt giữa mặt đàn chống các sợi dây của đàn, tạo khoảng cách rung cần thiết khi chơi.

    Dây đàn sẽ được kéo dọc từ thân đàn qua mặt đàn, được kết nối với các chốt dây, thông thường đàn tính có 2 – 3 dây, tùy thuộc vào mục đích sử dụng như đệm hát giao duyên hay đệm múa, hát then mà được người thợ chế tác, khi chơi để có thể chỉnh âm điệu người chơi sẽ sử dụng các chốt dây bằng gỗ để điều chỉnh độ căng của dây đàn.

    Trước kia dây đàn thường được dùng bằng sợi tước từ cây giang, sau đó dây đàn được thay thế bằng tơ tằm se sợi, tới thời điểm hiện tại dây đàn chủ yếu được sử dụng thay thế bằng sợi cước bởi tính tiện lợi, thông dụng.

    Trải qua quá trình phát triển, một số vật liệu chế tác đàn tính được thay thế phù hợp hơn, các công đoạn chế tạo cũng có sự góp sức của các thiết bị máy móc hiện đại… Nhưng không vì vậy mà mất đi vị thế, nét đặc trưng truyền thống của cây đàn tính trong cộng đồng dân tộc Thái, bởi mỗi người làm đàn đều là những người cả đời tâm huyết với tiếng đàn.

    IMG_1920.JPG

    Đàn tính tẩu loại nhạc cụ truyền thống gắn bó không thể tách dời trong đời sống văn hóa, tinh thần dân tộc Thái.

    1819.jpg

    Những người chế tác đàn tính đều là những người hiểu đàn, biết chơi đàn tính.

    IMG_2015.JPG

     Kích thước, chiều dài đàn tính không cố định, tùy thuộc vào thể trạng người chơi, được thợ chế tác tỉ mỉ đo đạc sao cho phù hợp nhất.

    IMG_1998.JPG

    Thân đàn tính làm từ các loại gỗ nhẹ, dẻo, trơn sau đó được đẽo gọt.

    IMG_2018.JPG

     Mặt đàn tính được cắt mỏng, đo vừa mặt bầu đàn.

    IMG_2038.JPG

     Bầu đàn được chế tạo từ quả bầu hồ lô già, được người dân để lại vừa lấy giống vừa làm nguyên liệu chế tạo đàn tính.

    IMG_2005.JPG

     Mất gần tháng sau khi nạo bỏ ruột bầu và để vỏ bầu khô tự nhiên trước khi đục đẽo, khớp nối cùng các bộ phận của đàn.

    IMG_1992.JPG

    Các công đoạn đều đòi hỏi sự tỉ mỉ,

    IMG_2026.JPG

    Nếu các nguyên liệu được chuẩn bị sẵn, mất 2 ngày mới có thể chế tạo nên một chiếc đàn tính hoàn chỉnh.

     

  • Hoàng Lan - Trung tâm VH - TT - TH
  • Các tin khác:
    Đảng ủy thi trấn Tủa Chùa trao tặng Huy hiệu Đảng
    Đoàn công tác Hội người cao tuổi tỉnh Điện Biên làm việc với huyện Tủa Chùa
    Trường THPT Tủa Chùa: Tổng kết và vinh danh giáo viên, học sinh có thành tích xuất sắc năm học 2024 – 2025
    Phòng Nội vụ huyện Tủa Chùa khẩn trương chỉnh lý tài liệu trước khi sắp xếp đơn vị hành chính
    Tủa Chùa đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP cấp huyện năm 2025
    Tủa Chùa: Triển khai quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp về đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, kinh doanh hàng giả, kém chất lượng
    Huyện Tủa Chùa triển khai thông tư 05/2025/TT-BNV ngày 14/5/2025 về quy định nghiệp vụ lưu trữ tài liệu lưu trữ số
    Quỹ bảo trợ trẻ em Việt Nam trao học bổng tại xã Tủa Thàng
    Lãnh đạo huyện kiểm tra tiến độ làm nhà cho hộ nghèo tại xã Mường Báng
    Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Tủa Chùa tập huấn nghiệp vụ cho ban quản lý Tổ tiết kiệm và vay vốn trên địa bàn xã Sính Phình
    1-10 of 4198<  1  2  3  4  5  6  7  8  9  10  ...  >
  • V/v triển khai Quyết định số 1006/QĐ-UBND ngày 19/5/2025 của UBND tỉnh Điện Biên
  • V/v triển khai thực hiện Nghị quyết số 122/NQ-CP ngày 08/5/2025 của Chính phu
  • V/v triển khai thực hiện Nghị định số 104/2025/NĐ-CP ngày 15/5/2025 của Chính phủ
  • V/v thực hiện các quy định về công tác kế toán khi tổ chức thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy
  • V/v chủ động ứng phó với mưa lớn trên địa bàn huyện.
  • V/v đôn đốc báo cáo kết quả triển khai lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013
  • V/v triển khai Quyết định số 920/QĐ-TTg ngày 14/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ
  • V/v triển khai Quyết định số 1028/QĐ-UBND ngày 21/5/2025 của UBND tỉnh Điện Biên.
  • V/v triển khai thực hiện Quyết định phê duyệt quy trình nội bộ trong giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực công tác dân tộc thuộc phạm vi chức năng...
  • V/v triển khai, tuyên truyền mở và sử dụng tài khoản Tổ viên Tổ Tiết kiệm và vay vốn
  • V/v tuyên truyền, triển khai thực hiện Quyết định số 757/QĐBKHCN ngày 29/4/2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ
  • V/v quyết toán dự án hoàn thành sử dụng vốn NSNN trên địa bàn trong quá trình sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền 02 cấp
  • V/v triển khai Thông tư số 05/2025/TT-BNV ngày 14/5/2025 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ quy định nghiệp vụ lưu trữ tài liệu lưu trữ số
  • V/v triển khai Thông tư số 06/2025/TT-BNV ngày 15/5/2025 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ quy định chi tiết một số điều của Luật Lưu trữ
  • V/v thực hiện nghiêm túc, khẩn trương các nội dung đề phòng thiên tai, động đất trên địa bàn huyện
  • V/v triển khai các Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025
  • V/v triển khai lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013
  • V/v triển khai hướng dẫn thực hiện một số nhiệm vụ thuộc lĩnh vực xử lý vi phạm hành chính khi tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp
  • V/v triển khai thực hiện Nghị định số 93/2025/NĐ-CP ngày 26/4/2025 của Chính phủ
  • V/v triển khai thực hiện Quyết định số 868/QĐ-UBND ngày 29/4/2025 của UBND tỉnh Điện Biên
  • Bản đồ hành chính
  • Thư viện Video
  • Sắc đào trên cao nguyên đá Tủa Chùa
  • Công khai gửi nhận văn bản

  • Văn bản qua mạng giữa các đơn vị trên địa bàn huyện
  • Tiến độ giải quyết DVC trực tuyến
  • Thống kê truy cập
  • Tổng truy cập: