Thực hiện Đề án “Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững”, những năm qua nhiều hộ nông dân trên địa bàn huyện Tủa Chùa đã chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa một vụ kém hiệu quả, đất nương sang trồng loại cây trồng khác. Đến nay, nhiều mô hình chuyển đổi đã cho thấy hiệu quả, năng suất cây trồng đảm bảo, giá trị nông sản tăng, góp phần tăng thu nhập, đời sống người dân từng bước được nâng lên.

Đến hết năm 2021, huyện Tủa Chùa đã chuyển hơn 200ha đất lúa một vụ kém hiệu quả, đất vườn, đất nương bạc màu sang trồng cây ăn quả và rau màu phù hợp với thổ nhưỡng và điều kiện khí hậu của từng vùng. Cụ thể như: Xoài Đài Loan (tại các xã: Xá Nhè, Sính Phình); lê Đài Loan (Lao Xả Phình, Sín Chải); chanh leo (Trung Thu, Lao Xả Phình, Sín Chải); mít Thái Lan (Tủa Thàng, Huổi Só); sa nhân (Mường Đun, Sính Phình, Tủa Thàng, Tả Phìn, Sín Chải, Huổi Só); khoai sọ, bí đỏ, su su (Trung Thu); mắc ca (Mường Đun, Mường Báng) và rau màu các loại (thị trấn Tủa Chùa và Mường Báng). Đến nay, nhiều mô hình đã cho hiệu quả với năng suất ổn định.

Người dân bản Bó trồng bưởi mang lại thu nhập cao

Các hộ dân tại bản Bó (thị trấn Tủa Chùa) là những hộ tiên phong trong chuyển đổi đất lúa một vụ kém hiệu quả sang trồng các loại cây rau màu. Trước đây, các hộ dân ở đây vẫn luôn trung thành với cây lúa. Tuy nhiên, do các chân ruộng cao, lại nằm ở phía trên kênh nên nhiều năm liền nhiều diện tích lúa một vụ tại bản Bó luôn bị thiếu nước. Để đảm bảo đủ nước phục vụ sản xuất, hàng năm, đến mùa sản xuất, người dân bản Bó đã chủ động làm phai tạm, dẫn nước từ khe, suối vào đồng ruộng. Những năm mưa ít, thiếu nước sản xuất, người dân trong bản phải ngăn dòng, dâng nước và dùng máy bơm mi ni bơm nước lên các chân ruộng. Từ năm 2017, 19 hộ dân bản Bó đã quyết định chuyển đổi 5.000m2 đất lúa sang trồng cây ăn quả và rau màu các loại. Từ đó đến nay, mô hình này cho bà con mức thu nhập ổn định từ 25 - 30 triệu đồng/hộ/năm, cao hơn gấp 4 lần so với trồng lúa một vụ. Sau 2 năm thử nghiệm hiệu quả, năm 2019, các hộ dân đã thống nhất thành lập Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Mường Báng với 19 thành viên, đồng thời chuyển hướng từ sản xuất truyền thống sang sản xuất rau an toàn để nâng cao giá trị sản phẩm. Với quy mô 5.000m2, mỗi ngày hợp tác xã cung cấp 50 - 70kg rau cho các bếp ăn tập thể và các trường học bán trú trên địa bàn.

 Để đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, bên cạnh sự chủ động của người dân, huyện Tủa Chùa đã tích cực tuyên truyền, lồng ghép các dự án hỗ trợ sản xuất từ nguồn vốn các chương trình mục tiêu như: Giảm nghèo bền vững; Xây dựng nông thôn mới; chính sách phát triển nông nghiệp của tỉnh… Đơn cử như năm 2019, từ nguồn vốn Chương trình 30a, thuộc dự án phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm, 25 hộ dân thôn 1, thôn 2, thôn 3 và thôn Lầu Câu Phình (xã Lao Xả Phình) được hỗ trợ 4.720 cây giống lê Đài Loan để thực hiện chuyển đổi cây trồng trên nương với tổng diện tích chuyển đổi là 11ha.

 Bà Giàng Cừ Lưu, thôn 2, xã Lao Xả Phình cho biết: Tham gia dự án, gia đình tôi được hỗ trợ trên 180 cây lê giống, hỗ trợ phân bón, thuốc bảo vệ thực vật. Đồng thời, đơn vị thực hiện liên kết tổ chức tập huấn và chuyển giao kỹ thuật trồng, chăm sóc cây lê. Sau 3 năm trồng, chăm sóc, đến nay vườn lê của gia đình sinh trưởng và phát triển tốt. Cây có chiều cao trung bình từ 1,7m - 2,5m, nhiều cây đã cho quả bói.

 Bà Vũ Thị Ngọc Ánh, Phó trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tủa Chùa cho biết: Thời gian tới, trên cơ sở đánh giá đúng tiềm năng, lợi thế của từng vùng, huyện Tủa Chùa tiếp tục chỉ đạo các xã, thị trấn và vận động người dân tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, trong đó chú trọng xây dựng vùng sản xuất tập trung, tăng cường ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, phát triển theo hướng liên kết sản xuất. Theo đó, các xã phía Bắc tập trung phát triển các loại rau củ và cây ăn quả bán ôn đới chịu được lạnh như: Su su, chanh leo, rau cải, lê Đài Loan… Các xã phía Nam tập trung phát triển các loại cây phù hợp khí hậu cận nhiệt đới như: Nhãn, mít, bưởi, cam..../.